W pierwszym rzędzie wskazujemy, że utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia
Jest to niematerialne dobro prawne, które powinno być odróżniane od przedmiotu materialnego (materialnego nośnika – określanego też jako corpus mechanicum), na którym zazwyczaj jest ono utrwalone. Dlatego należy wyraźnie podkreślić, iż o tym, czy dane dzieło jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego, nie decyduje wola stron, lecz ustalenie faktyczne.
Wytwór niematerialny, po to aby uzyskać kwalifikację „utworu” w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.p.a.p.p. powinien spełniać łącznie następujące warunki:
a) stanowić rezultat pracy człowieka (twórcy),
b) stanowić przejaw działalności twórczej,
c) mieć indywidualny charakter,
d) zostać ustalony.
Reasumując konsole jaki i same gry komputerowe stanowią utwór i podlega ochronie z punktu widzenia prawa autorskiego.
Prawa autorskie dzielimy na prawa osobiste i majątkowe.
Autorskie prawa osobiste wiążą się z niematerialnym aspektem praw autorskich. Prawa te należą do twórcy (współtwórców) utworu i chronią nieograniczoną w czasie oraz niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, więc nie podlegają one dziedziczeniu, są niezbywalne i nie mogą przejść na osobę trzecią w żadnym wypadku. Niemniej doktryna dopuszcza możliwość zobowiązania się twórcy do nie wykonywania przez niego określonych praw autorskich osobistych lub upoważnienie innego podmiotu do wykonywania tych praw niejako w imieniu twórcy.
W odróżnieniu od autorskich praw osobistych, autorskie prawa majątkowe wiążą się z materialną eksploatacją utworu, a co za tym idzie, w odróżnieniu od praw osobistych, mogą być przedmiotem obrotu. Autorskie prawa majątkowe generalnie uregulowane zostały w art. 17 u.p.a.p.p.. Artykuł ten stanowi: Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Prawa autorskie majątkowe wiążą się więc z możliwością wykorzystywania utworu, np. poprzez jego utrwalanie, rozpowszechnianie, udostępnianie, zwielokrotnianie, obrót oryginałem i egzemplarzami utworu, a także czerpanie z tego tytułu korzyści. Prawa te pierwotnie przysługują twórcy (lub współtwórcom). Powyższe oznacza, że twórca może swobodnie korzystać i rozporządzać utworem. Oczywiście również następcy prawni, którzy nabyli autorskie prawa majątkowe mogą nimi dalej rozporządzać (w ramach praw, których są dysponentami). Twórca (uprawniony) może zawrzeć umowę przenoszącą całość autorskich praw majątkowych (możliwie najszerszy katalog pól eksploatacji), w taki sposób że nabywca będzie mógł swobodnie nimi dysponować w zasadzie w sposób nieograniczony.
Dysponent autorskich praw majątkowych (twórca lub późniejszy nabywca autorskich praw majątkowych) może rozporządzać swoim prawem na dwa sposoby:
1. przenieść całość autorskich praw majątkowych na inna osobę poprzez umowę w formie pisemnej pod rygorem nieważności,
2. udzielić zezwolenia dla osoby trzeciej na korzystanie z utworu, tzw. licencja (o charakterze wyłącznym lub niewyłącznym).
Licencja wyłączna polega na tym, iż licencjodawca (twórca/uprawniony) poprzez udzielenie licencji upoważnia określoną osobę (podmiot) do korzystania z określonego utworu na ściśle wyszczególnionych polach eksploatacji. Licencja niewyłączna umożliwia wykorzystanie utworu przez wiele podmiotów w tym samym zakresie.
Czyli gra jest utworem, podlega ochronie z punktu widzenia prawa autorskiego tak osobistego jak i majątkowego. Aby móc więc korzystać z konsol i gier, konieczne jest zapoznanie się z regulacjami prawnymi, jakie obowiązują użytkowników gier i sprzętu do ich odtwarzania w tym do warunków licencji na której można korzystać zarówno z gier jak i samego oprogramowania.
Zgodnie z umową licencyjną oprogramowania systemowego playstation firmy Sony Interactive Entertainment Europe Limited (nr rej. 03277793), z siedzibą pod adresem 10 Great Marlborough Street, Londyn, W1F 7LP, Wielka Brytania zabronionej jest korzystanie z oprogramowania oraz gier w celach komercyjnych.
Wobec powyższego oprogramowanie konsoli oraz same gry podlegają ochronie z punktu widzenia prawa autorskiego.
Jak wynika warunków korzystania z oprogramowania playstation:
6. Ograniczenia użytkowania Oprogramowania
6.1. Licencja na korzystanie z Oprogramowania to niewyłączna, nieprzenoszalna licencja na korzystanie z Oprogramowania jedynie na prywatny użytek i tylko w Systemach Autoryzowanych (jak podano na opakowaniu Oprogramowania na nośniku, w opisie produktu w przypadku Oprogramowania pobieranego z sieci lub w inny sposób przez nas podawany) oraz wyłącznie w Europie, na Bliskim Wschodzie, w Afryce, Indiach, Rosji i Oceanii.
6.2. Nie wolno wykorzystywać Oprogramowania w celach komercyjnych, rozpowszechniać go, pobierać opłat za jego używanie ani w inny sposób udostępniać publicznie bez naszej wyraźnej zgody oraz, jeśli zostało ono wydane przez inną firmę, bez zgody zarówno naszej, jak i tej firmy.
6.3. Nie wolno dzierżawić, wynajmować, podlicencjonować, publikować, modyfikować, adaptować ani tłumaczyć żadnej części Oprogramowania.
Na mocy warunków i postanowień umowy licencyjnej, firma SCE udziela użytkownikowi niewyłącznych praw do niekomercyjnego wykorzystania oprogramowania systemowego wyłącznie w posiadanym przez niego systemie playstation. Prawa użytkownika do korzystania z poprzednich wersji oprogramowania systemowego innych niż bieżąca jego wersja wygasają w momencie otrzymania lub wejścia w posiadanie najnowszej wersji oprogramowania systemowego zainstalowanego w systemie playstation.
Reasumując naszym zdaniem aby móc korzystać z konsoli czy tym bardziej gier do celów komercyjnych konieczne jest uzyskanie odpowiedniego zezwolenia (licencji). Bez takiego pozwolenia można dopuści się naruszenia praw autorskich do oprogramowania czy też samej gry.
Źródło:
- ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2016.666 j.t.) – dalej „u.p.a.p.p.”;
- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.- Kodeks cywilny (Dz.U.2016.380 z późn. zm.) dalej „k.c.”;
- komentarz pod redakcją Flisak Damian (red.), Prawo autorskie i prawa pokrewne.
