Odstąpienie od umowy, a zmniejszenie wartości zwracanego produktu

Stan prawny na 2018

Zwracany przez Konsumenta produkt nie powinien nosić cech zmniejszających jego wartość.

Zgodnie z art. 34. ust. 4 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U.2014.827 z późn. zm.) zgodnie z którym:  Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy zgodnie z wymaganiami art. 12 ust. 1 pkt 9. 

"Powyższy przepis wprowadza wyraźną podstawę prawną do nałożenia na konsumenta odpowiedzialności za zmniejszenie wartości rzeczy zwróconej po odstąpieniu od umowy. Konsument ponosi odpowiedzialność jedynie za takie zmniejszenie wartości rzeczy, którego źródłem jest korzystanie przez niego z rzeczy w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy. 

Przedsiębiorca, by dochodzić od konsumenta odszkodowania za zmniejszenie wartości rzeczy, będzie musiał udowodnić, że wartość rzeczy uległa zmniejszeniu przez okres, w którym znajdowała się ona w posiadaniu konsumenta, oraz przyczynę spadku wartości rzeczy w postaci korzystania z niej przez konsumenta w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy. Brak udowodnienia jednej z powyższych okoliczności wykluczy zasadność roszczenia przedsiębiorcy. 

Czyli po przyjęciu zwrotu Przedsiębiorca będzie musiał wykazać konsumentowi że towar był sprawny a to konsument uszkodził produkt i w związku z tym będzie ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą z tego tytułu.  

Przyczynę zmniejszenia rzeczy w postaci korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy należy interpretować zgodnie z motywem 47 dyrektywy 2011/83/UE. Zaznaczono w nim, że konsument musi mieć możliwość stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy w zakresie i w sposób, w który mógłby to zrobić w sklepie stacjonarnym. Prawodawca unijny posługuje się przykładem odzieży, którą można przymierzać, ale nie wolno nosić.  

Stwierdzenie charakteru, cech i funkcjonowania jest czymś innym niż weryfikacja, czy rzecz jest pozbawiona wad . W takim przypadku konsument ma odpowiednie prawa, które pozwolą mu na naprawienie rzeczy.  

Chcąc zweryfikować jej charakter, cechy czy funkcjonowanie, konsument będzie musiał najczęściej otworzyć opakowanie. Jego zniszczenie nie może być powodem do podnoszenia roszczeń przeciwko konsumentowi, o ile wyjęcie rzeczy z opakowania jest konieczne do stwierdzenia jej charakteru, cech i funkcjonowania.  

Udowodnienie dokładnej kwoty, o jaką zmniejszyła się wartość rzeczy, będzie obciążało w postępowaniu sądowym przedsiębiorcę i może wymagać powołania biegłego. Przeprowadzenie rzetelnej wyceny często będzie wymagać posiadania wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c. 

Ustawa o prawach konsumenta, podobnie jak dyrektywa 2011/83/UE, nie precyzują charakteru odpowiedzialności konsumenta wynikającej z art. 34 ust. 4. Przyjąć należy, że jest to odpowiedzialność odszkodowawcza i powinna być realizowana na podstawie art. 34 ust. 4 w zw. z art. 471 k.c. (M. Pecyna, Konsumenckie uprawnienie do odstąpienia od umowy..., s. 196.)  Będzie tak dlatego, że podstawą odpowiedzialności konsumenta jest naruszenie jego obowiązku wynikającego ze stosunku zobowiązaniowego, by przed podjęciem decyzji o odstąpieniu od umowy używać rzecz jedynie w zakresie niezbędnym do stwierdzenia jej charakteru, cech i funkcjonowania." (W. Chomiczewski [w:] Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz, red. D. Lubasz, M. Namysłowska, Warszawa 2015, art. 34.)

Reasumując, jeżeli konsument w terminie 14 dni od otrzymania towaru skorzystał z prawa do jego zwrotu to Przedsiębiorca musi przyjąć towar, który został przez klienta uszkodzony i następnie może rozważyć obciążenie klienta kwotą odszkodowania za jego zniszczenie celem przywrócenia stanu poprzedniego.